Tăng huyết áp được mô tả trong phạm vi chứng Huyễn vựng đầu thống, tâm quý, chính xung,… của YHCT. Huyễn là hoa mắt, vựng là cảm giác tròng trành như ngồi trên thuyền, quay chuyển không yên, đau đầu, đau tức vùng ngực trước tim, mất ngủ,…Được chia làm 4 thể :
1. Thể Âm Hư Dương Xung :
– Hay gặp ở người trẻ, người rối loạn tiền mãn kinh.
– Triệu chứng thiên về hưng phấn nhiều và ức chế giảm.
– Nếu thiên về ức chế giảm biểu hiện lâm sàng thiên về âm hư .
– Nếu thiên về hưng phấn nhiều biểu hiện thiên về dương xung hay can hoả thịnh.
Triệu chứng :Nhức đầu, người bứt rứt, dễ cáu gắt, tai ù, họng khô, miệng đắng, ngủ ít, hay mê, rêu lưỡi trắng hoặc hơi vàng, mạch huyền sác.
Nếu thiên về âm hư thì : Chóng mặt, hoa mắt, hồi hộp mất ngủ, lòng bàn tay, bàn chân nóng, lưỡi đỏ ít rêu, mạch huyền tế sắc. Nếu thiên về dương xung hay can hoả thịnh thì : Đau đầu dữ dội, mắt đỏ, mặt đỏ, táo bón, họng khô, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô, mạch huyền sác hữu lực.
Pháp điều trị : Tư âm tiềm dương2. Thể Can Thận Hư :
– Hay gặp tăng H/A ở người cao tuổi, xơ cứng động mạch.
Nếu thiên về âm hư :Nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, hoảng hốt, ngủ ít, hay mê, lưng gối mỏi yếu, miệng khô, mặt đỏ, chất lưỡi đỏ, mạch huyền tế sác.
Pháp điều trị : Bổ Can Thận Âm Nếu thiên về dương hư :Sắc mặt trắng, lưng gối mềm yếu, tiểu trong dài, liệt dương, di tinh, mạch trầm tế.
Pháp điều trị : Ôn dưỡng can thận
3. Thể Tâm Tỳ Hư :
– Hay gặp ở người cao tuổi có kèm theo các bệnh loét dạ dày, viêm đại tràng mạn tính
Triệu chứng :Sắc mặt trắng, da khô, mệt mỏi, ngủ ít, ăn kém, hay đi phân lỏng, đầu choáng, hoa mắt, chất lưỡi nhạt, mạch huyền tế
Pháp điều trị : Kiện Tỳ, Dưỡng Tâm, An Thần4. Thể Đàm Thấp :
– Hay gặp ở người thừa cân, cholesterol cao
Triệu chứng :Thể trạng béo mập, ngực sườn đầy tức, hay lợm giọng, buồn nôn, ăn ít ngủ kém, rêu lưỡi trắng dính, mồm nhạt, mạch huyền hoạt
Pháp điều trị : Kiện Tỳ, Trừ Đàm
